باید و نبایدهای تربیت قرآنی کودکان از زبان پدر نابغه قرآنی/ وقتی قرآن مربی است

به گزارش خبرنگار مهر، علی امینی حافظ و مترجم قرآن است. هر چند شاید دیگرانی هم باشند که در این سن موفق به حفظ قرآن شده باشند اما وی آنقدر به مفاهیم قرآن کریم مسلط است که توانسته ۱۵۰۰ برنامه سخنرانی قرآنی در سراسر کشور و برخی کشورهای دنیا داشته باشد.

قدرت بیان و تأثیر کلام علی همه را شگفت زده می‌کند به طوری که او را در کشورهای اسلامی معجزه قرآن نامیده‌اند. او آموزش قرآن را از ۶ سالگی شروع کرده و در ۹ سالگی توانسته در آزمون کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث شرکت کند.

علی در حال حاضر کوچک‌ترین طلبه حوزه علمیه قم است که به عنوان کارشناس پاسخگویی به شبهات با مراکز علمی و دانشگاهی همکاری دارد. او در مسائل کلامی اعتقادی و قرآنی یک تحلیل‌گر است نه صرفاً حافظ قرآن یا مبلغ آن.

شرکت در برنامه‌های قرآنی در صدا و سیما، تألیف کتاب شرح و تفسیر دعاهای ماه رمضان و ایفای نقش به عنوان سخنران رسمی در مراسمات حرم حضرت معصومه(س) بخشی از توانایی‌هایی هستند که علی به برکت قرآن به دست آورده است.

شاید هر کسی علی را ببیند یا از توانایی‌های او بشنود، او را یک نابغه بداند که دارای استعدادی بیش از دیگر همسن و سالان خود است اما حجت‌الاسلام احمد امینی، پدر وی به این موضوع باور ندارد. او می‌گوید هوش و استعداد علی مانند دیگر همسن و سالانش است اما تمرین و پشتکار به همراه تلاش خانواده در مسیر تربیت قرآنی وی را به این جایگاه رسانده است.

حجت‌الاسلام امینی که اکنون دو موسسه قرآنی را اداره می‌کند؛ ۲۰ سال تجربه کار با کودکان را دارد. این استاد حوزه و دانشگاه، نخستین قدم در تربیت یک کودک قرآنی و ساختن خانواده قرآنی را جهت‌گیری درست در زندگی می‌داند. از نظر او خانواده قرآنی، خانواده‌ای است که توفیق شناخت قرآن و عمل به آن را داشته باشد. خانواده‌ای که مناسبات در آن برگرفته از دستورات و مفاهیم قرآنی باشد.

از نظر وی خانواده قرآنی خانواده‌ای است که ابتدا نگرش قرآنی داشته باشد و در مرحله بعد بتواند با پیاده کردن این نگرش در زندگی، باید و نبایدها و اخلاقیات را درون اعضا خانواده پیاده کند.

حجت‌الاسلام امینی در گفتگو با مهر به تمام کسانی که می‌خواهند خانواده قرآنی داشته باشند توصیه می‌کند از همان ابتدا با جهت‌گیری صحیح وارد زندگی خانوادگی شوند. از نظر وی انتخاب همسر در خانواده قرآنی باید بر اساس ارزش‌های قرآنی باشد نه مسائل مادی و ظاهری.

توجه به نفقه معنوی خانواده

نکته دیگری که این مدرس قرآن به آن اشاره می‌کند، وظیفه ذاتی هر پدر و همسری به تأمین رزق معنوی خانواده در کنار رزق مادی است. به عقیده او همانطور که یک پدر یا یک همسر وظیفه دارد  نفقه مادی همسر و فرزندانش را بپردازد، باید برای پرداخت نفقه معنوی نیز خود را آماده کند. چنین نگاهی است که موجب می‌شود تربیت معنوی فرزند در یک خانواده محور فعالیت‌های پدر و مادر باشد نه تأمین نیازهای مادی.

وی با اشاره به اینکه در شرایط امروزی تربیت فرزند قرآنی ظرافت لازم دارد گفت: اگر یک پدر بتواند فرزند خود را خوب تربیت کند مانند این است که یک امت صالح تربیت کرده باشد و این فرزند باقیات الصالحات او خواهد بود.

نکته دیگری که حجت‌الاسلام امینی به آن اشاره می‌کند ضرورت آماده کردن فضای خانه برای تربیت یک نسل پاک و قرآنی است. فضای خانه باید معنوی و قرآنی باشد تا کودک بتواند به معنویت برسد. نماز اول وقت، رعایت هنجارهای دینی و ایجاد صمیمیت بین اعضای خانواده از دیگر موضوعات مهم در این زمینه است.

خانه‌ای که محل مشاجره باشد؛ خانه‌ای که ابزار‌آلات شیطان در آن رسوخ کرده باشد و خانه‌ای که نماز اول وقت پاس داشته نشود؛ خانه قرآنی نمی‌شود.

موضوع دیگری که این محقق قرآنی به آن اشاره می‌کند، اهمیت کسب روزی حلال در تربیت فرزندان است. او می‌گوید پدر و مادر در زمان حمل و شیردهی کودک و پس از آن باید مواظبت‌های ویژه‌ای در زمینه ارتزاق حلال داشته باشند.

شروع آموزش از دو سالگی

به گفته وی کودک از همان ابتدا باید با صوت و خط قرآن آشنا شود. آموزش را در هر سنی می‌شود شروع کرد، منتهی باید مطالب متناسب با سن و توان او ارائه شود. در دو یا ۳ سالگی، کودک قرآن را دست پدر و مادر است را می‌بیند و راجع به آن سؤالاتی می‌پرسد؛ باید طوری به این سؤالات جواب داد که علاقه به آن در ذهنش رسوخ کند.

در همان دو سه سالگی می‌شود کودک را به قرآن علاقه‌مند کرد. کم کم کودک می‌تواند برخی اذکار را بیاموزد. منتهی باید توجه داشت تا قبل از ۶ سالگی آموزش قرآن باید به وسیله بازی باشد. در ۵-۴ سالگی آموزش سوره‌های کوچک را می‌توان شروع کرد. به عقیده پدر علی امینی، نابغه قرآنی، بهترین سن برای آموزش قرآن تا ۱۱ سال است و پس از آن کار برای نوجوان و خانواده‌اش سخت می‌شود.

وی به تجربیات خود در آموزش قرآن به کودکش اشاره می‌کند: یک تعداد برچسب تهیه کرده بودیم با رنگ‌های مختلف. علی هر آیه‌ای را که حفظ می‌کرد یکی از این برچسب‌ها را به فضایی می‌چسباندیم. کم کم خانه از این برچسب‌ها پر شد.

وقتی یک سوره را حفظ می‌کرد، برایش جشن می‌گرفتیم. یک کیک تهیه می‌کردیم و دور هم جمع می‌شدیم. علی آیه اول و آخر آن سوره را تلاوت می‌کرد و کیک را می‌بریدیم. جایزه‌اش پس از حفظ یک جزء کامل قرآن، گردش در بیرون خانه بود. از تمام این ابزارها استفاده می‌کردیم اما در عین حال تلاش می‌کردیم انگیزه معنوی تحت تأثیر این مسائل قرار نگیرد. همواره به علی می‌گفتیم جایزه بزرگ‌تر و بهتر را خدا به شما خواهد داد. تشویق مادی لازم است اما باید مراقب باشیم کودک را سطحی نکند.

حجت‌الاسلام امینی با اشاره به اینکه برای آموزش دادن به کودک، پدر و مادر باید صبر ایوب داشته باشند ادامه داد: گاهی یک مطلب را باید چندین بار تکرار کنی. هر بار هم به شکلی متفاوت تا کودک دل‌زده نشود و در نهایت یاد بگیرد.

کودک از کودکی جدا نشود

وی با اشاره به ویژگی‌های پسرش افزود: به رقم برنامه‌های مختلفی که در زمینه قرآن برای او تدارک دیده‌ایم، هیچ گاه نگذاشتیم کودکی از علی جدا بشود. او هنوز شیطنت‌های بسیاری دارد. امکان بازی، ورزش و انواع تفریحات سالم هم از او سلب نشده. با این حال تلاش می‌کنیم این بازی و تفریح هم در راستای قرآن باشد. مثلاً اگر می‌خواهد فیلم ببیند، بیشتری سریال‌های قرآنی را برای او انتخاب می‌کنیم. با این حال بسیاری از شیطنت‌هایش مانند همسن و سالانش است.

این مدرس قرآن با تاکید بر اینکه تنبیه بدنی در تربیت کودک نباید به کار برده شود گفت: به کسانی که می‌خواهند کودک قرآنی تربیت کنند، توصیه می‌کنم دنبال رکوردزنی نباشند. آنچه مهم است تربیت درست کودک و قراردادن او در این مسیر است. چشم و هم‌چشمی در این موضوعات می‌تواند خطرناک باشد. در عین حال هر قدر کودکان محفوظات بیشتری داشته باشند، نسبت به قرآن علاقه‌مند‌تر می‌شوند.

نکته دیگر این است که باید مواظب باشیم کودک رشد کاریکاتوری نداشته باشد. یعنی همانطور که به آموزش قرآن اهمیت می‌دهیم به مسائل درسی و تربیت اجتماعی او نیز بها بدهیم. آخرین و مهم‌ترین نکته هم این است که پدر و مادر هر قدر خودشان قرآنی‌تر باشند، در تربیت کودک قرآنی موفق‌تر خواهند بود.

پدر و مادر علی توانسته‌اند با صبر و توکل به خداوند یک خانواده قرآنی داشته باشند. خانواده‌ای که شب و روزش از نغمه‌های آسمانی قرآن نورانی شده است. خانواده‌ای که عکس بسیاری از امروزی‌ها مشاجرات و مشکلات به دور است؛ همه چیز با کلام قرآن شروع و به کلام قرآن خاتمه می‌یابد و این یعنی خوشبختی.

……………………………
زینب آخوندی