جواب بچه گانه به سؤالات فرزندان در مورد نماز

دخترم از من سؤالی پرسید که مگر خداوند به نماز خواندن ما نیاز دارد که ما باید هر روز نماز بخوانیم؟ 
من با استفاده از کتاب خداشناسی قرآنی کودکان به او جواب دادم:
اگر معلم‌های تو به تو بگویند درس‌هایت را خوب بخوان، برای چیست؟ حتماٌ می گویی برای آن است که با سواد بشوم و آینده‌ی بهتری داشته باشم. بله دخترم اگر خدا هم از ما خواسته که نماز بخوانیم، خواندن آن به نفع خود ماست. نماز، باعث نورانی شدن دل ما و پاک ماندن روح ما می‌گردد. نماز باعث می‌شود که ما در زندگی، آدم‌هایی خوب و مهربان و خوش اخلاق و امیدوار باشیم. خدا به نماز ما نیا زی ندارد. گلی که آب نخورد و نور نبیند، می‌خشکد و پژمرده می‌شود. روح آدم بی نماز هم سیاه می‌گردد و از لذت دوستی با خدا، محروم می‌شود.

آن گاه خودم با مطالعه‌ی کتاب پرتوی از اسرار نماز اثر آیت الله قرائتی با مطالبی آشنا شدم و تصمیم گرفتم تا دخترم را با اسرار نماز آشناسازم. وآن رااینطور بیان کردم: دخترم برای نماز خواندن مقدماتی لازم است مثل این که، لباس و مکان نماز گزار باید تمیز باشد غصبی نباشد، باید به طرف قبله نماز خواند، باید در تمام کارهایت و از جمله نماز اخلاص داشته باشی. و اخلاص شرط اصلی قبولی عبادات ما می‌باشد. چرا که خداوند، عملی را می‌پذیرد که از جهت شرایط زمانی و مکانی و کیفیت و خصوصیاتش، همه خالص باشد و برای او شریکی قرار داده نشود.

پس از نیت، که تصمیم بر انجام عبادت برای خداوند است و بر پایی نماز به قصد تقرب به پروردگار وارد نماز می‌شویم. و همراه با حضور قلب تکبیر می گوییم. الله اکبر

الله اکبر یعنی خدا برتر و بزرگ‌تر از فکر و خیال ما و برتر از توصیف با قلم و بیان ماست. عظمت او، فراتر از درک و شناخت تصور ماست.

به راستی اگر خداوند در نظر ما بزرگ‌تر باشد و «الله اکبر» از عمق جانمان و از روی ایمان و باور، بر آید، دیگر دنیا و جاذبه‌هایش و قدرت‌های دیگر در نظر ما کوچک و بی جلوه خواهد شد.

مگر نه اینکه هواپیما، هر چه بیشتر اوج بگیرد و بالاتر رود، خانه‌ها و ساختمان‌های زمین، کوچک‌تر به نظر می‌آید، آنکه خدا در نظرش مهم و عظیم باشد، جز خدا وند، در نظرش بی مقدار جلوه می‌کند.

سوره‌ی حمد 
در هر نمازی، خواندن سوره‌ی حمد، ضروری است. در سوره‌ی حمد خداوند را ستایش می‌کنیم و اوصاف پروردگار را بیان می‌کنیم. او را صاحب روز قیامت معرفی می‌کنیم و می گوییم تنها تو را می‌پرستیم و تنها از تو یاری می‌جوییم. و اولین در خواست ما از خداوند در خواست هدایت به راه راست است. واز او می‌خواهیم ما را به راه انبیا، صدیقین، شهدا، و صالحین هدایت کند و از راه غضب شدگان و گمراهان دور نماید.

سوره‌ی توحید 
سوره‌ی توحید، در معرفی یکتایی خداوند بی همتاست. خداوند، از هر جهت یکتا و بی همتاست، چون او وجودی نا محدود است.

رکوع و سجود

رکوع از ارکان نماز است که کم یا زیاد شدن آن، چه به عمد و یا سهو نماز را باطل می‌کند، رکوع ادب است و سجده قرب و نزدیکی به خداوند است. و کسانی به خدا نزدیک می‌شوند که در اظهار ادب، کوتاهی نکرده باشند. چون سجده نشان عبودیت است، پس سجده بر خوردنی‌ها و پوشیدنی‌ها ممنوع است. زیرا مردم در حال قرب به خدا، نباید به چیزی سجده کنند که در غیر حال نماز، بنده‌ی آنند…!

دخترم مستحب است انسان بر خاک قبر سید الشهدا سجده کند. چرا که سجده بر تربت پاک حسین (ع)، یاد آور حماسه‌ها و معنویت‌های کربلاست و انسان را با فرهنگ جهاد و شهادت آشنا می‌کند.

قنوت

به دخترم گفتم: در قنوت که حالت نیایش و طلب و مغفرت و حاجت از خداست، هر چه دعاهای بهتر و خواستنی‌های متعالی ذکر شود، بهتر است. برخی از علما مثل حاج ملأ هادی سبزواری در قنوت نماز شب خود، دعای جوشن کبیر که شامل هزار نام و صفت خداوند است می‌خواند. این گونه نشان عشق به خدا و علاقه به مناجات با اوست.

تشهد
دخترم تشهداز واجبات نماز است. باید دو زانو نشست، به گونه‌ای که پشت پای راست، روی کف پای چپ قرار گیرد و بهتر است سنگینی بدن به سمت چپ باشد. در تشهد گواهی به یگانگی خدا و رسالت پیامبر در کنار هم آمده و پیوند نبوت و رهبری را با تو حید و عبودیت می‌رساند. ویاد کردن از «آل پیامبر» در صلوات، نشان قدر شناسی از پیامبر است.

سلام

پس از تشهد، در پایان نماز، سه حالت است،
سلام نخست بر رسول خدا
سلام دوم، به خود ما و بر بندگان شایسته‌ی خدا،
سلام سوم، بر همه‌ی فرشتگان، مؤمنان و …..
سلام، خواستاری سلامتی و خیر و برکت است. سلام، یکی از نام‌های پروردگار است. سلام ما به پیامبر قدر شناسی از زحمات اوست که ما را هدایت کرده و با خدا آشنا و مرتبط ساخته است. نماز گزار وقتی در سلام نماز به همه‌ی مؤمنان و بندگان صالح و بر خودش سلام می‌دهد احساس می‌کند که تنها نیست و یکی از افراد امت بزرگ اسلام است و با مردان خدا در هر جای زمین احساس همبستگی می‌کند.

در پایان دخترم باز از من سؤالی پرسید:

مگر خدا زبان فارسی بلد نیست که ما در نماز، باید به زبان عربی با او حرف بزنیم؟
من نیز دوباره با کمک گرفتن کتاب «پاسخ به پرسش کودکان و نوجوانان درباره‌ی خدا» به او چنین گفتم:

عزیزم! فرزند پاک و با ایمانم! گفتگو با خدا زبان مخصوصی ندارد. تو نیز اگر بخواهی، می‌توانی به زبان فارسی یا ترکی یا انگلیسی هم با خدا حرف بزنی. خدایی که ما آدم‌ها را به وجود آورده و با علم و دانش خودش، جها ن به این بزرگی را آفریده، به همه زبان‌ها آگاه است.

خدا، خدای همه‌ی انسان‌هاست، همگی بنده‌ی خدایند و آزادند که با هر زبانی که بخواهند، با خدا حرف بزنند.
فقط نماز است که باید آن را عربی بخوانیم، قبل از نماز و بعد از نماز، می‌توانیم ساعت‌ها به هر زبانی با خدا سخن بگوییم.

شاید دلیل عربی بودن نماز این باشد که مسلمانان با نماز یک شکل خود، نشان دهند که با هم متحد و همه، به یک خدا و یک پیامبر و یک دین ایمان دارند.

فرض کن اگر در جایی مثل خانه‌ی خدا در مکه، هر مسلمانی به زبان مادری خودش نماز می‌خواند چقدر ز شت می‌شد. اما الان همین عربی خواندن نماز، یکپارچگی واتحاد ما مسلمانان را نشان می‌دهد.

پس اگر به هر دلیل، خدا از ما خواسته که نمازمان را عربی بخوانیم، به این معنا نیست که او فارسی نمی‌داند؛ زیرا قرآن می‌گوید: «خدا به هر چیز آگاه است.»