اولین قدم بانوان برای داشتن فرزند سالم و صالح
گندم ز گندم روید و جو ز جو
اولین قدم برای داشتن فرزند صالح و متدین انتخاب فرد مناسب برای ازدواج است.
هر پدر و مادر و بانویی که دوست دارند فرزندان و نوه های صالحی داشته که افتخار دنیا و ذخیره آخرتشان باشد این مطلب را دنبال کند!
اهمیت انتخاب شوهر صالح
یکی از حقوق مهم فرزند برای رسیدن به سعادت دنیوی و اخروی این است که پدری شایسته داشته باشد. همانگونه که حضرت صادق علیهالسلام در این باره فرمودهاند:
«اطفال در سایه صلاحیت و شایستگی پدرانشان از انحرافات مصون میمانند.» (۱)
از این رو، در دین مبین اسلام درباره انتخاب صحیح و شایسته همسر بیانات بسیار پرمحتوا از زبان قرآن کریم و ائمه اطهار علیهمالسلام بیان شده است. تأمل و بهکارگیری این اصول منجر به ازدواجی رضایتمند خواهد شد.
دیانت و تقوی
مردی به حضور حضرت امام حسن مجتبی علیهالسلام آمد و در مورد انتخاب همسر آینده برای دختر خویش راهنمایی خواست، آن حضرت فرمودند:
«برای همسر آینده دخترت، جوانی باایمان و پارسا انتخاب کن! که اگردوستدار او باشد مورد احترام و تکریم قرار میدهد و اگر دوستش نداشته باشد، به او ستم نخواهد کرد.» (۲)
امام صادق علیهالسلام نیز فرمودهاند:
«همتای یک زن مسلمان در ازدواج مردی است که پاکدامن باشد و در نزد او آسایش داشته باشد (کنایه از توان پرداخت نفقه میباشد).» (۳)
شوهری که متدین و با تقوی باشد، حقوق همسرش را حفظ میکند و هیچگاه در پی هوسهای نامشروع نیست، به او احترام میگذارد و از هرگونه ستم دوری میکند.
پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم فرمودند:
«هر کس دختر عفیف خود را به شخص فاسق و لاابالی تزویج کند، روزی هزار لعنت بر او نازل میشود.» (۴)
آن حضرت ازدواج با فاسق را قطع رحم میدانند:
«اگر کسی فرزند و نور چشم خود را به همسری فاسق و شرابخوار درآورد، رحم و نسل خود را قطع میکند.» (۵)
عفّت زبان
بیان، یکی از عوامل نشان دهنده شخصیت است. کسی که در گفتار با کلمات توهینآمیز و فحش و ناسزا دیگران را بیازارد، عفت زبان ندارد. چنین فردی قبل از هر کس همسرش را مورد حمله قرار میدهد و در برابر هر چیزی که مطابق میلش نباشد به ناسزاگویی میپردازد. بنابراین، داشتن عفت زبان یکی از خصوصیات شوهر شایسته است.
سخاوت
فردی که خِسّت و بخل را بر خود و دیگران روا دارد، شوهر خوبی نخواهد بود. بخشش و فراهم کردن رفاه و توسعه دادن به زندگی خانواده از طریق مال حلال و دست و دل باز بودن، از خصوصیات یک شوهر خوب است. تهیه هدیه و کادو برای همسر از اعمالی است که یک شوهر شایسته به مناسبتهای مختلف انجام میدهد.
مهماننوازی
مردی که درِ منزلش را به روی دوستان و اقوام ببندد، همسر خوبی نخواهد بود. این مرد باید بداند دختری که در خانه پدر و مادر بزرگ شده و با خویشاوندانش معاشرت و رفت و آمد داشته، نمیتواند با آنان قطع رابطه کند. بنابراین مهماننوازی و معاشرت با خویشاوندان از صفات یک شوهر خوب است.
در حدیثی پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم بدترین مردان را چنین معرفی میکند:
«بدترین مردان شما کسی است که به بیگناهان تهمت میزند، بخیل و بدزبان و بداخلاق است، سر سفره تنها مینشیند، مهماننواز نیست، خیر و برکت او به کسی نمیرسد، نزدیکان و زیردستان خود را میآزارد، خانوادهاش به دیگران محتاج میشوند.» (۶)
دختران مسلمان بایستی در انتخاب همسر خود نهایت دقت را به عمل آورند، زیرا همسران، پدران آینده فرزندان هستند، و از سویی دیگر داماد یک خانواده به منزله فرزند آن خانواده محسوب میشود. در فرهنگ اسلامی داماد یک خانواده ارزش و جایگاه خاصی دارد.
دوری از الکل
خداوند متعال در قرآن کریم درباره شراب و قمار در سوره مائده، آیه ۹۰ میفرماید:
«ای کسانی که ایمان آوردهاید همانا شراب و قمار و بتها و ازلام (نوعی بختآزمایی)، پلید و از کردار شیطان است، از آنها دوری گزینید تا رستگار گردید.» (۷)
به همین جهت پیغمبر اسلام صلیاللهعلیهوآلهوسلم فرمودند:
«کسی که شراب بنوشد پس از آنکه خداوند آن را به زبان من تحریم کرده است شایسته ازدواج و زناشویی نیست.» (۸)
پزشک متخصصی در این زمینه میگوید:
«همه کس باید بداند که زناشویی با خانوادهای که به دیوانگی و یا ضعف عقل و یا سل و یا الکلیسم آلوده است، معادل با لگدکوبی بقاء نسل است؛ و این لگدکوبی یک سلسله معایب و غمهای بیپایانی دارد، ولی تنها محاسن و مزایای ارثی برای کودکان، سرمایه کافی نیست بایستی که پدر و مادر، در آینده نیز خود از ابتلاء به سیفلیس و یا الکل و اعتیاد به تریاک و کوکائین و مرفین در امان باشند. مستی زن و یا شوهر در لحظه آمیزش، جنایت واقعی است. زیرا کودکانی که در این شرایط بهوجود میآیند، اغلب از عوارض عصبی یا روانی درمانناپذیری رنج میبرند.»
پس اگر الکل گریبانگیر انسان شود نسل آدمی از بین خواهد رفت.
پدران معتاد به الکل، اختلالاتی به فرزندان خود منتقل میسازند، که مجموع آن را الکلیسم ارثی خوانند.
محققی نشان داد: اگر مردی نیم لیتر شراب بنوشد لااقل یک ساعت بعد در مایع شهوانی او الکل دیده خواهد شد.
اسلام نوشیدن شراب را بر هر مرد و زن تحریم کرده و مخصوصاً زن، چون در امر ایجاد نسل، وظیفه سنگینتری به عهده دارد، بدون شک، باید برای سلامت نسل از نوشیدن شراب خودداری نماید. چون عموماً در حیوانات به ثبوت رسیده که تخمدان در جریان مستی، سیراب از الکل میگردد؛ و بدین قیاس تخمدان زن هم، پس از نوشیدن دارای الکل خواهد بود. بنابراین با مستی زن و مرد، نطفه با الکل آمیخته شده، و سرانجام کودکی که بدین شکل تکوین مییابد تباه است.
در بادهگساری نه تنها الکل وارد مایعی میگردد که جنین در آن شناور است بلکه از راه جفت وارد خون جنین هم شده و در حقیقت، جنین در رحم مست میگردد. محققی مقداری پوسیون دوتد (۹) (داروئی که با الکل و دارچین و آب درست میکنند) که محتوی ۴۰ گرم الکل ۶۰ درجه بود (مقداری که مستی میآورد) به خانمی باردار داد، سپس الکل را در خون بند ناف پیدا کرد؛ و فهمید که این سم خطرناک با سلسله اعصاب که در حال تشکیل است چه خواهد کرد و چه اثرات سوئی از خود در طفلی که به دنیا خواهد آمد به جای خواهد گذاشت.
الکلی بودن پدر نیز، اگر چه ظاهراً به طور مستقیم در جریان آبستنی و زندگی داخل رحمی کودک بدون اثر است ولی بهطور غیرمستقیم بیاثر نخواهد بود. (۱۰)
برای آن که جنین به نحو احسن، مراحل پیشرفت خود را طی کند، باید آسایش و آرامش بر محیط زندگی مادر آبستن حکمفرما باشد و این شرایط در خانهای که مرد آن خانه به شرابخواری خو گرفته باشد دیده نمیشود.
پیغمبر اسلام صلیاللهعلیهوآلهوسلم در این باره فرمودند:
«زنی که به عمل زناشوئی شوهری شرابخوار تن در دهد به عدد ستارگان آسمان، مرتکب جرم و جنایت شده است؛ و هر فرزندی که از او به وجود میآید ناپاک است و خداوند هیچ توبهای و فدیهای را از او قبول نمیکند، مگر آن که شوهر بمیرد و یا آن زن از او طلاق بگیرد.» (۱۱)
عقل اجتماعی شهادت میدهد که «بچههای مستی» بهطور واضح، کودکان موفقی نخواهند بود.
در روایتی که قبلاً از آن یاد گردید ملاحظه کردیم که پیغمبر اسلام صلیاللهعلیهوآلهوسلم فرمودند:
«کسی که دختر خود را به همسری مرد شرابخواری درآورد، بهطور یقین، رحم و نسل خود را قطع کرده است.»
مکرر دیده شده است: زنی با مردی معتاد به الکل شوهر کرده و بچه نیاورده؛ و سپس از او طلاق گرفته و با دیگری که معتاد نبوده ازدواج کرد، و صاحب اولاد سالم شد.
اطفالی که از پدران گرفتار الکلیسم به وجود آمده و زنده بمانند غالباً ضعیف و ناتوان و مبتلا به تشنجات شدید بوده و دفاع و استقامت آنها در مبارزه با مشکلات، کم و در برابر عفونتهای مختلف، بسیار حساس خواهند بود. مشکلات ظاهری و دماغی در آنان فراوان دیده میشود مانند عدم تقارن صورت، انحراف ستون فقرات، کری، لالی، کودکنمایی، مکسیدیم (بیماری مخصوصی که بر اثر نارسایی غده تیروئید پیدا میشود) (۱۲)، تصلب مغزی، هیستری، عقبماندگی، عدم رشد، بلاهت، تمایل به جنایت (جانی بالفطره)، مالیخولیا، دیوانگیهای حاد و امثال آنها.
کفویت تحصیلی و سنی
هر یک از زن و مرد باید در حدی تحصیل کرده باشند که بتوانند معلوماتی در مورد تربیت فرزند کسب کنند. بسیاری از مواردی که باعث رشد هوشی کودک میشود نیاز به میزان مشخصی از سواد دارد. بهطور مثال پدر و مادر باید بتوانند برای کودک خود کتاب بخوانند، جواب سؤالات او را بدهند و… بنابراین هنگام ازدواج به سطح تحصیلات و میزان معلومات همسر خود توجه کنید.
وجود هماهنگی و توافق بین زن و مرد باعث میشود تا محیط خانه به مکانی امن و راحت تبدیل شود. چنین محیطی نقش بسیار مهمی در پرورش هوشی کودک دارد. خانههای پر از جنجال و جنگ و دعوا سلامت روانی و احساس امنیت کودک را به خطر میاندازند، این موضوع سبب میشود که حتی اگر کودک تیزهوش هم باشد، نتواند از توانایی خود استفاده نماید.
علاوه بر این موضوع، در چنین خانوادههایی فرصت و حوصله کافی جهت تربیت فرزند، به خصوص پرورش هوش او، نمیباشد. بنابراین سعی کنید به گونهای ازدواج کنید که توافق و تفاهم متقابل بین شما برقرار باشد.
جهت ازدواج موفق به راهنمایی دیگران گوش دهید و از آنها مشورت بخواهید. مخصوصاً با والدین خود مشورت کنید. کتابهایی که در مورد ازدواج، انتخاب همسر، ویژگیهای همسر و… نوشته شدهاند را به دقت بخوانید.
در امر ازدواج عجله نکنید و به دقت تحقیق و بررسی نمایید. برای ازدواج موفق خود دعا کنید و به ائمه اطهار صلواتاللهعلیهماجمعین متوسل شوید.
و به هیچ عنوان ملاکهای ظاهری از قبیل شکل و قیافه و ثروت را اولین ملاک انتخابتان قرار ندهید.
که پیامبر اکرم (صل الله علیه و آله) فرمودند :
وقتی کسی که به خواستگاری می آید و اخلاق و دین اش مایه رضایت است به او زن دهید که اگر چنین نکنید ، فتنه و فساد زمین را پر خواهد کرد.
والسلام
پی نوشتها:
۱- «یُحْفَظُ الْأَطْفَالُ بِصَلَاحِ آبائهم…»؛ بحارالانوار، ج ۶۸، ص ۲۳۶٫
۲- «زوجها مِنْ رَجُلٍ تَقِیٍّ فَإِنَّهُ إِنْ أَحَبَّهَا أَکْرَمَهَا وَ إِنْ أَبْغَضَهَا لَمْ یَظْلِمْهَا»؛ مکارمالاخلاق، ص ۲۰۴٫
۳- «الْکُفْوُ أَنْ یَکُونَ عَفِیفاً وَ عِنْدَهُ یَسَار»؛ بحارالانوار، ج ۱۰۰، ص ۳۷۲٫
۴- «مَنْ زَوَّجَ کَرِیمَتَهُ بِفَاسِقٍ نَزَلَ عَلَیْهِ کُلَّ یَوْمٍ أَلْفُ لَعْنَه و…»؛ مستدرک الوسائل، ج ۵، ص ۲۷۹٫
۵- «مَن زوَّجَ کریمتَهُ مِن فاسقٍ فَقَد قَطَعَ رَحِمَهُ.»؛ مکارم الاخلاق، ص ۲۰۴٫
۶- «إِنَّ مِنْ شِرَارِ رِجَالِکُمُ الْبَهَّاتَ الْجَرِیءَ الْفَحَّاشَ الْآکِلَ وَحْدَهُ وَ الْمَانِعَ رِفْدَهُ وَ الضَّارِبَ عَبْدَهُ وَ الْمُلْجِئَ عِیَالَهُ إِلَی غَیْرِهِ.»؛ بحارالانوار، ج ۶۹، ص ۱۱۵٫
۷- «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَیْسِرُ وَ الْأَنْصابُ وَ الْأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّیْطانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ.»؛ سوره مائده، آیه ۹۰٫
۸- «مَنْ شَرِبَ الْخَمْرَ بَعْدَ مَا حرمها اللَّهُ فَلَیْسَ بِأَهْلِ أَنْ یُزَوَّجَ إِذَا خَطَب»؛
مکارم الأخلاق، ص ۲۰۴٫
۹- Potion de Todd.
۱۰- در یک رساله طبی معتبر راجع به تأثیر الکل در نسل آمده است:
عقیده اکثر دانشمندان گذشته، بر این بود که در فرزندان الکلیهای مزمن، تشنجات و مننژیت زیاد دیده میشود. محققی با یک بررسی روی ۷۶۱ کودک، که از پدر و مادر اَلکُلیک بهوجود آمده بودند، آمار زیر را ارائه داد:
۱۱۳ نفر مبتلا به تشنج، ۴۲ نفر مبتلا به هیستری و صرع، ۱۹۱ نفر بیماریهای دیگر، ۴۱۵ نفر سالم.
همین فرد محقق در ۱۹۲۵ در عرض سه سال مشاهده کرد که اطفال اشخاص معتاد به الکل بهزودی مشروبخوار میشوند (۱۵ تا ۲۰ سالگی).
به نظر دانشمندان، هوش این کودکان به زودی اوج میگیرد. ولی پایدار نیست؛ و بهزودی اختلالات روانی عارض آنها میگردد. اطفال مشروبخواران، زودتر به فساد جامعه آلوده میشوند، و بیشتر از کودکان دیگر به خودکشی و انحرافهای جنسی و فحشاء و دروغ گویی و … میگرایند. در نسل دوم – به نظر این محقق – اختلالات هوشی مانند حماقت و عقبافتادگی، بیشتر است و انحرافهای اخلاقی و الکلی شدن و امثال آنها نیز شایعتر است. وی میگوید: در نسل سوم تمام اطفال مشروبخوارانی که او مشاهده کرد، معیوب بودهاند؛ در روی ۲۱۵ خانواده، ۱۷۴ مورد مرگهای زودرس مشاهده کرد. یا این که کودکان، مرده، به دنیا آمدهاند و تعداد زیادی از کودکان مبتلا به اختلالات رشدی و سل بودهاند. بدینسان خانواده، در عرض سه تا چهار نسل، از بین رفته و منهدم میگردد.
۱۱- ارشاد القلوب، دیلمی، ج ۱، ص ۱۷۵٫
۱۲- Myxedem-.
۱۳-(نهج الفصاحه ، ح۲۴۷)