جمعیت ایران به روایت آمار
جایگاه جهانی ایران از لحاظ جمعیتی جمعیت جهان
آمار جمعیت ها براساس محاسبات جهانی ارائه می گردد. در یکی از محاسبات بین المللی آمار جمعیت جهان را در حدود ۷ میلیارد نفر تخمین زده اند.
نرخ رشد جمعیت ایران قبل از انقلاب اسلامی
جمعیت کشور ایران از ۱۹ میلیون نفر در سال ۱۳۳۵ به رقمی حدود ۵۰ میلیون نفر در سال ۱۳۶۵ رسیده بود که به پیشرفت بهداشت و گسترش آن و کاهش میزان های مرگ و میر به ویژه مرگ نوزادان و کودکان منتسب می شود.
اما در فاصله دهه ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۵ متوسط نرخ رشد جمعیت در مقایسه با دهه ۱۳۴۵-۱۳۳۵ رو به کاهش گذاشته و از ۳ /۱۳ درصد به ۲/ ۷۱ درصد تقلیل یافته است.
این کاهش در مناطق روستایی(از ۲/ ۱۳ درصد به ۱ /۱۱ درصد) بارزتر از مناطق شهری(از ۵ /۰۲ درصد به ۴ /۹۳ درصد) بوده است.
در فاصله دهه ۱۳۵۵ تا ۱۳۶۵ جهشی در رشد جمعیت اتفاق افتاد و در سال ۱۳۶۵ به رقم بی سابقه ۳/ ۹۱ درصد رسید.
این افزایش در مناطق شهری از ۴/ ۹۳ به ۵/ ۴۱ و در مناطق روستایی از ۱/ ۱۱ به ۲ /۳۹ بوده است.[۱]
این تغییرات به طور عمده مربوط به کاهش مرگ و میر کودکان به دلیل اقدامات بهداشتی و عدم تغییر معنی دار در زاد و ولد و مهاجرت از شهر به روستا بوده است. حدود ۰ /۸ این رشد جمعیت ناشی از ورود به مهاجرین و معاودین عراقی و آوارگان و پناهندگان افغانی بوده است.
با توجه به اهمیت مشارکت زنان در حفظ سلامتی و بهداشت جامعه، طرح رابطین بهداشت علاوه بر آموزش مطالب و مهارت های لازم به رابطین زن، با هدف انتقال پیام های بهداشتی، از طریق آنان، منجر به گسترش موفقیت آمیز دانش تنظیم خانواده و بهداشت باروری به ویژه به خانواده های شهرنشین در ایران شد.
در نتیجه، منجر به کاهش رشد جمعیت در یک دوره ۱۵ ساله(۱۳۷۰ تا ۱۳۸۵) از ۲ /۴ به ۱ /۶ شد که در تاریخ کنترل جمعیت در دنیا بی نظیر می باشد.
همانطور که در متن اشاره شده: سال ۷۰ را با رشد ۲ /۴ مبدأ حرکت است در حالی که با رشد ۲ /۱، جمعیت صفر می شود که این نشانگر عدم صداقت در اعلام افزایش بی رویه با عنوان بمب جمعیت است.
جمعیت ایران بر اساس نتایج سرشماری در سال ۱۳۹۰(جدیدترین آمار)
بر اساس مرکز آمار ایران که چند سالی یک بار سرشماری در سراسر کشور انجام می شود. در آخرین سرشماری که در سال ۱۳۹۰ انجام گرفت، جمعیت کشورمان در حدود ۷۶ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر گزارش شده است. و نرخ رشد جمعیت، حدود ۱.۳ درصد، یعنی در حال حاضر سالانه حدود ۹۰۰ هزار نفر به جمعیت کشور افزوده می شود.[۲]
رتبه از لحاظ جمعیت
از جهت رتبه کشور جمهوری اسلامی ایران، در رتبه هجدهم در جهان قرار گرفته است. و رتبه دهم در قاره آسیا است. و رتبه سوم در منطقه(بعد از پاکستان و مصر و با اندکی اختلاف، قبل از ترکیه) می باشد.
بر اساس نتایج سرشماری ترکیب جمعیت ایران
کودکان و نوجوانان(زیر ۱۵ سال) ۲۳.۴ درصد معادل ۱۷.۵ میلیون نفر، جوانان(۱۵ تا ۲۹ ساله): ۳۱.۵ درصد معادل ۲۳.۷ میلیون نفر، میانسالان(۳۰ تا ۶۴ ساله): ۳۹.۳ درصد معادل ۲۹.۵ میلیون نفر، سالمندان(۶۵ ساله و بیشتر): ۵.۷ درصد معادل ۴.۲ میلیون نفر، جمعیت سالمندان مطابق تعریف وزارت بهداشت(۶۰ ساله و بیشتر): ۸.۲ درصد معادل ۶.۲ میلیون نفر می باشد.
سهم عمده جمعیت جوانان در معرض اشتغال، ازدواج و متقاضی مسکن(سنین ۲۰ تا ۳۴ سالگی): ۳۲ درصد است. که تقریبا حدود یک سوم جمعیت می باشد. سهم جمعیت مولد یا بالقوه فعال از نظر اقتصادی (۱۵ تا ۶۴ ساله): ۷۱ درصد است. در حدود بیش از دوسوم جمعیت می باشد. که بالاترین سهم در گذار جمعیتی کشور یعنی یک فرصت طلایی یا یک پنجره جمعیتی برای کشور است.
وضعیت ثبت موالید در کشور
ثبت بالغ بر یک میلیون و ۳۵۰ تا یک میلیون و ۴۰۰ هزار ولادت در سال در کل کشور گزارش شده است. هم چنین میزان ثبت ولادت به نسبت سهم جمعیت در کل کشور: ۱۸.۵ ولادت به ازای هر هزار نفر جمعیت، ارائه شده است.
بر اساس گزارش سرشماری که انچام شده است. استان هایی که دارای بیشترین میزان ثبت ولادت به نسبت سهم جمعیت ارایه شده بدین ترتیب است: استان های سیستان و بلوچستان(۳۲.۵ در هزار)، هرمزگان(۲۳.۵ در هزار) و گلستان(۲۲.۵ در هزار) می باشد. و استان هایی که دارای کمترین میزان ثبت ولادت به نسبت سهم جمعیت ثبت شده بدین قرار است: استان های گیلان(۱۲.۹ در هزار)، مازندران(۱۴.۳ در هزار) و مرکزی(۱۴.۹ در هزار) است.
تحولات جمعیتی خانوارها در کشور
به طور یقین در سال های اخیر از ناحیه جمعیتی تغیراتی انجام شده است. بر اساس مراکز معتبر سرشماری، بالغ بر ۲۱ میلیون خانوار در کشور شمارش شده است. و بعد خانوار از ۴ نفر به ۳.۵ نفر کاهش پیدا کرده است.
و متوسط تعداد فرزند در هر خانوار، به کمتر از ۲ فرزند کاهش پیدا نموده است(حدود ۱.۷ فرزند به صورت میانگین در کل کشور است) و نسبت خانوارهای یک نفره از ۵.۲ درصد در سال ۱۳۸۵ به ۷.۱ درصد رسیده است.
پیش بینی ترکیب آینده جمعیت کشور در ۳۰ سال آینده
با فرض خوش بینانه ثبات روند کنونی زاد و ولد و بعد خانوار(یعنی در صورت عدم کاهش بیشتر در نرخ باروری و بُعد خانوار در کشور): جمعیت در سال ۱۴۲۰ حداکثر به حدود ۸۸ تا ۹۰ میلیون نفر خواهد رسید و سپس روند رشد آن معکوس خواهد شد. و سهم سالمندان بالای ۶۵ سال در جمعیت کشور به حدود ۱۸ الی ۲۰ درصد خواهد رسید(یعنی تقریباً از هر پنج نفر، یک نفر سالمند خواهد بود). به ازای هر ۱۰ خانوار با فرض عدم افزایش الگوی سنی ازدواج، ۷ جوان در معرض سن ازدواج خواهیم داشت. و به ازای هر ۱۰ خانوار، ۷ نفر سالمند خواهیم داشت.
