اهمیت مراقبت از نوزاد

۲۸ روز اول پس از تولد را دوره نوزادی می گویند که به علت استعداد نوزاد در کسب عفونت‌ها و خطرات و غیره مراقبت از نوزاد در این دوره بسیار مهم می‌باشد. از آن جا که نوزاد محصول حاملگی و زایمان است، بنابراین مشکلات دوران بارداری و زایمان و بیماری‌های موتجود در پدر و مادر و فامیل می‌تواند در وضعیت سلامت او نقش داشته باشد.

نکات مهم در مراقبت از نوزاد

• بهترین کار بلافاصله پس از زایمان آن است که نوزاد را فوراً خشک کرده و در تماس با پوست مادر قرار داده و هر دو را با یک پتو بپوشانند.

بچه را باید بلافاصله بعد از تولد به مادر بدهند تا از سینه او شیر بنوشد. او تا نیم ساعت بعد از تولد کاملاً آگاه و گوش به زنگ است. این مناسب‌ترین زمان است برای اینکه با شیر خوردن از سینه آشنا شود. نوزاد به لمس کردن، حرارت، تماس پوستی و همچنین در آغوش گرفتن به خوبی واکنش نشان می‌دهد و به زودی به خواب می‌رود همان طور که مادر نیز احتیاج زیادی به استراحت و البته خواب دارد. ضمناً در سه روز اول، مادر شیر چندانی ندارد، اما همین مقدار اندک برای نیاز کم نوزاد، کافی، لازم و مفید است.

متاسفانه در بعضی از زایشگاه‌ها در همان روز اول به تصور اینکه مادر شیر ندارد یا نیاز به استراحت دارد، نوزاد را با شیشه شیر می‌دهند و این تغذیه قبل از شیر دادن باعث می‌شود که تغذیه از سینه مادر به تعویق بیفتد و کودک عمل مکیدن را خوب انجام ندهد. همچنین احتمال ایجاد عفونت در نوزاد نیز افزایش می‌یابد.

• نوزاد در اتاقی نگهداری شود که رفت و آمد در آن کم باشد.
• قبل از هر گونه تماس با نوزاد، مثلاً در هنگام شیر دادن یا تعویض کهنه‌ها دست‌ها شسته شوند.
• نوزاد نسبت به سرما حساس است. در هنگام شیردهی باید نوزاد با پوشش کافی در آغوش گرفته شود.
• از باز نگهداشتن درب‌ها و پنجره‌ها که باعث بروز جریان شدید هوا و کاهش درجه حرارت اتاق و بدن نوزاد می‌گردد، خودداری شود.
• لباس نوزاد از چندین لایه نازک و نسبتاً گشاد انتخاب و سرنوزاد به وسیله کلاه پوشانده شده و در اتاق گرم نگهداری شود.
• به هر نوع علامت غیر طبیعی مثل تب، زردی پوست، رنگ پریدگی، بی قراری، گریه زیاد، نگرفتن پستان، اسهال، استفراع و تشنج توجه و سریعاً به پزشک مراجعه شود. (گریه کودک می‌تواند به دلایلی چون گرما، سرما، گرسنگی، درد، ترس و یا نیاز به تعویض کهنه باشد پس کودک را به تغذیه کردن برای آرام کردن تمامی موارد گریه عادت ندهید.)
• اگر گروه خون شما منفی و گروه خون نوزاد شما مثبت است هر چه سریعتر با پزشک در میان گذاشته و آمپولی را که تجویز می‌کنند تزریق کنید.
• محل بند ناف، خشک و تمیز نگهداری شود. تمیز کردن ناف باید بر اساس توصیه پزشک باشد و از گذاردن هر نوع ماده غیر بهداشتی اکیداً خودداری شود.
• ناف خودبه خود در عرض هفت تا ده روز می افتد و نباید دستکاری شود. خروج هرگونه ترشحات بدبو یا خون از محل بند ناف، همچنین وجود جوش یا قرمزی یا تورم در محل ناف غیر طبیعی است و باید فوراً نوزاد را به مرکز بهداشتی-درمانی انتقال داد.
• از بوسیدن نوزاد به دفعات زیاد یا توسط افراد مختلف پرهیز شود.
• آهن یک ریز مغذی اساسی در تغذیه دوران شیرخواری است و کمبود آن سبب بروز عوارضی در رشد و تکامل کودک می‌گردد. کمبود آهن علاوه بر بی اشتهایی، سبب کاهش قدرت تمرکز حواس، دقت یادگیری کودک می‌شود. (۱۵۷)
• شایع‌ترین عوامل به وجود آورنده سوختگی و جوش در محل کهنه، باقی ماندن ادرار و مدفوع و تماس طولانی مدت آن‌ها با پوست است
• چنانچه جوش محدد به چین‌های ران باشد، ممکن است به دلیل خشک نکردن کودک به حد کافی، پس از حمام باشد. جوشی که اطراف مقعد آغاز شده و به کفل‌ها ران‌ها سرایت می‌کند، ممکن است به دلیل عفونت برفکی در دهان کودک باشد.
• برای برطرف شدن عوارض سوختگی و جوش‌ها، بهتر است برای شستن کهنه‌های کودک به جای شوینده‌های شیمیایی از صابون روغن زیتون رودباری استفاده کنید.

• یکی از علل مهم و شایع بسته شدن راه هوایی، ورود مواد خارجی و حتی برخی اوقات لقمه غذا است. لذا جهت مراقبت از کودک لازم است اطلاعاتی هر چند اندک در این زمینه داشته باشیم.

منبع: کتاب ریحانه بهشتی ص۱۶۸.